Natri Hiđroxit Được Dùng Để Nấu Xà Phòng Như Thế Nào?

Natri hiđroxit (NaOH) – hay còn gọi là xút ăn da – là một thành phần quan trọng trong quá trình nấu xà phòng thủ công cũng như sản xuất xà phòng công nghiệp. Với tính chất bazơ mạnh, NaOH phản ứng với dầu mỡ hoặc axit béo để tạo thành xà phòng và glycerin qua phản ứng gọi là xà phòng hóa (saponification).

1. Cơ chế phản ứng xà phòng hóa

Phản ứng giữa Natri hiđroxit và axit béo có trong dầu mỡ tự nhiên sẽ diễn ra theo phương trình tổng quát sau:

Trong đó:

• Dầu hoặc mỡ là nguồn cung cấp triglycerid.

• NaOH đóng vai trò phân cắt liên kết este, tạo thành muối natri của axit béo (xà phòng).

2. Vai trò của Natri hiđroxit trong nấu xà phòng

• Tạo phản ứng xà phòng hóa: Không có NaOH, quá trình nấu xà phòng sẽ không thể xảy ra.

• Quyết định tính chất sản phẩm: Tỷ lệ NaOH ảnh hưởng đến độ cứng, khả năng tạo bọt và độ dưỡng da của bánh xà phòng.

• Giải phóng glycerin tự nhiên: Làm mềm và dưỡng ẩm da – ưu điểm lớn của xà phòng handmade so với công nghiệp.

3. Ứng dụng trong xà phòng handmade

Trong xà phòng thủ công, NaOH thường được kết hợp với các loại dầu thiên nhiên như:

• Dầu dừa (cho bọt dày, làm sạch mạnh),

• Dầu ô liu (dưỡng da, tạo độ trơn mịn),

• Bơ hạt mỡ, dầu cám gạo, v.v.

NaOH cần được cân đo chính xác bằng cân điện tử, hòa tan vào nước cất trước khi trộn với dầu nóng. Quá trình xà phòng hóa sẽ diễn ra sau vài giờ – vài ngày tùy kỹ thuật.

4. Lưu ý an toàn khi dùng NaOH nấu xà phòng

• Không được tiếp xúc trực tiếp với da và mắt – có thể gây bỏng hóa học.

• Phải dùng dụng cụ chống ăn mòn, găng tay, kính bảo hộ khi làm việc với dung dịch NaOH.

• Phản ứng sinh nhiệt mạnh khi pha NaOH vào nước – cần khuấy nhẹ tay và để nguội tự nhiên.